This article will be in Polish only, at the bottom of the article are links to a similar topic in English.
Ten artykuł
powstał z kompilacji tekstów/wiadomości znalezionych w Internecie.
Jarmuż to warzywo liściaste z rodziny kapustowatych.
Jest to jedna z najstarszych odmian użytkowych tego gatunku. Już w starożytności był uprawiany jako roślina ozdobna
i jadalna. Warzywo pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, jednak przypuszcza
się, że zostało sprowadzone do Europy przez Celtów z obszarów Azji. W
średniowieczu warzywo było cenione i znane w całej Europie. W Polsce uprawiany
jest od XV wieku. Najważniejsze obszary uprawy jarmużu znajdują się w środkowej
i północnej Europie oraz Ameryce Północnej i Azji. Roślina rzadko
rośnie w tropikalnych obszarach, ponieważ preferuje chłodniejszy klimat.
Jarmuż jest najzdrowszym warzywem na kuli ziemskiej
i nie bez powodu nazywany jest królem zieleniny. Oprócz walorów smakowych
posiada liczne właściwości lecznicze, rzadko przez nas doceniane. Jarmuż jest bogaty
w witaminy: A, B1, B2, B6, C, E, K, PP. Zawiera składniki mineralne: żelazo,
wapń, magnez, potas, sód, fosfor, chlor, miedź, mangan. Bogaty jest w kwas
foliowy, flawonoidy, związki siarki, węglowodany, białko, karotenoidy, luteinę,
zeaksantynę,
błonnik, chlorofil, polifenole, polisacharydy, sulforafan.
Jarmuż jest lekkostrawny i niskokaloryczny, 100g to
tylko 35 kcal, w 17% zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na witaminę E, w 60% na
kwas foliowy, w 115% witaminę A i aż w 200% na witaminę C.
Wapń jest lepiej przyswajalny niż w mleku. Dzięki
zawartości wapnia spożywanie jarmużu wzmacnia kości, zapobiega utracie masy
kostnej.
Żelazo
zapobiega niedokrwistości, odpowiada za tworzenie hemoglobiny i enzymów
transportu tlenu w organizmie, zapewnia
wzrost komórek oraz prawidłową czynność wątroby.
Zawiera ogromną ilość
witamin antyoksydacyjnych. Witaminy K , odpowiedzialnej za szybkie gojenie się
ran i zmniejszenie obfitości miesiączek, jest tak dużo, że unikać jarmużu powinny osoby
przyjmujące leki rozrzedzające krew. Witamina C wzmacnia układ odpornościowy,
jest jej więcej tylko w papryce i pietruszce.
Pozytywnie działa na wzrok. Zawiera zeaksantynę i luteinę – karotenoidy, które pochłaniają błękitne światło i działają antyoksydacyjnie chroniąc siatkówkę przed wolnymi rodnikami, zapobiega zwyrodnieniu plamki żółtej.
Spożywając jarmuż mamy domową chemioterapię na własnym talerzu. Posiada silne właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Podobnie jak brokuły i inne warzywa kapustowate zawiera sulforafan, który ma działanie antybakteryjne i niszczy bakterie powodujące wrzody żołądka (bakterie Helicobacter pylori) oraz chroni komórki przed nowotworami, głównie płuc, jelita grubego, piersi i jajników. Zawiera chlorofil, który hamuje przemiany zdrowych komórek w nowotworowe.
Zawarty w jarmużu kwas foliowy zapobiega niektórym wadom wrodzonym układu nerwowego, nowotworom i chorobom serca.
Dzięki zawartości błonnika i siarki polepsza w wątrobie wydzielanie enzymów, odpowiedzialnych za usuwanie szkodliwych substancji, powodujących również choroby nowotworowe.
Dba o naszą skórę. Witamina E
poprawia wygląd włosów, skóry i
paznokci. Betakaroten
– karotenoid neutralizuje wolne rodniki i chroni skórę przed działaniem
promieni słonecznych. Witamina K, zarządzająca w organizmie krzepnięciem krwi,
gwarantuje cerę bez pajączków. Aby witamina K łatwiej się wchłaniała, potrzebuje
tłuszczu. Jarmuż najlepiej więc jeść z oliwą lub innymi olejami.
Sulforafan ma
działanie chroniące przed uszkodzeniami spowodowanymi promieniowaniem UV.
Aplikacja na skórę redukuje podatność na tworzenie się zaczerwień poprzez
uaktywnienie wewnętrznego, enzymatycznego systemu obrony komórek. Przeprowadzone badania wskazują na wyraźne działanie rozjaśniające ekstraktów
zawierających sulforafan. Zawarte w nich izotiocyjaniany hamują wiązanie się
α-MSH z receptorami znajdującymi się na melanocytach. Najprawdopodobniej
uniemożliwia to wytwarzanie się reaktywnych form tlenu, a co za tym idzie
blokowany jest początkowy etap kaskady odpowiedzialnej za pigmentację skóry.
Zastosowanie tego surowca w kremach zapewnia działanie rozjaśniające jak
również chroni przed przedwczesnym starzeniem się skóry.
Jaki jarmuż kupować?
Kupując jarmuż powinniśmy wybierać tylko zdrowe,
jędrne, twarde, nie więdnące liście bez żółto-brązowego nalotu. Przejrzały
jarmuż można rozpoznać po drewniejących łodyżkach i grubych żyłkach w liściach
- to znak, że warzywo będzie prawdopodobnie twarde i gorzkawe.
Nie nadaje się do dłuższego przechowywania. Można te warzywo przechowywać w
lodówce, niemyte, zapakowane szczelnie maksymalnie około 5 dni.
Warzywo jest dość odporne na przymrozki i podobnie
jak brukselka potrzebuje kilkustopniowego mrozu dla polepszenia walorów
smakowych, powstające wtedy cukry nadają roślinie słodszy smak.
Jak spożywać jarmuż?
Przed obróbką kulinarną jarmuż należy namoczyć w zimnej wodzie, a następnie starannie opłukać, aby pozbyć się piasku. Zaleca się odciąć zniszczone liście zewnętrzne, usunąć twarde łodygi oraz wyciąć twarde nerwy, żyłki. Gotować powinniśmy bez przykrycia, aby warzywo zachowało swój intensywny zielony kolor.
Można go zjadać na surowo, smażyć (w Ameryce popularne są chipsy z jarmużu), gotować jak każdą inną kapustę oraz dodawać do zup, sałatek i koktajli.
Ważne jest, by spożywać jarmuż z odrobiną tłuszczu, zawarta w nim witamina K odpowiedzialna za krzepnięcie krwi, jest lepiej wchłaniana.
A oto moje propozycje dań z jarmużem: (klikając na tytuł dania przejdziesz do przepisu)
Propozycje dań z innych blogów:
Related theme in English:
