Ten artykuł powstał z kompilacji tekstów/wiadomości znalezionych w Internecie.
Jest kilka naturalnych produktów znanych i cenionych na całym świecie ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. Pite przez Francuzów niemal codziennie czerwone wino, dzięki wysokiej zawartości antocyjanów, skutecznie zapobiega zawałom serca. Pozytywne działanie kwasu chlorogenowego, zawartego w brazylijskiej kawie, obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II. Chińczycy od tysiącleci wiedzą, że picie zielonej herbaty (a dokładnie rzecz biorąc, to zawarte w niej katechiny) chronią przed nowotworami, starzeniem się i otyłością. Jednak żaden z wymienionych produktów nie pochodzi z Polski ani u nas nie rośnie. Natomiast aronia tak. Poza tym to właśnie ona, jako jedyna roślina na świecie, zawiera wszystkie te cenne składniki jednocześnie. Aronia uważana jest za jeden z najzdrowszych owoców jagodowych na świecie! Czasem określana jest "wymiataczem wolnych rodników". Jest najsilniejszym, obok zielonej herbaty i czerwonego wina, przeciwutleniaczem. Aronia to owoc, który podobnie jak jabłoń, czy grusza należy do rodziny różowatych i podrodziny jabłkowe. Najbliżej spokrewniona jest jednak z jarzębiną, bywa zresztą nazywana jarzębiną czarnoowocową. W systematyce niektórzy nie uznają jednak jej odrębności jako rodzaj rośliny, ale łączą ją z głogownikiem. Do roślin nazywanych aronią zaliczają się następujące gatunki: aronia czerwona, aronia śliwo listna, aronia czarna (inaczej czarnoowocowa).
Niniejszy artykuł opisuje właściwości odmiany czarnej.
Aronia czarna ma ciemnogranatowe, prawie czarne owoce o średnicy około 1 centymetra. Pokryte są delikatnym nalotem przypominającym meszek. Owoce dzięki zawartości tanin mają lekko cierpki smak.
Aronia nie jest rośliną naturalnie rosnącą w Polsce, została sprowadzona do Europy z Ameryki Północnej przez Miczurina – rosyjskiego sadownika, który wyhodował rozmaite nowe gatunki. Aronia wspaniale rośnie i owocuje w Polsce - jesteśmy potentatem w uprawie tych krzewów. Krzewy aronii są niezwykle odporne na mróz (sięgający nawet -35 stopni!).
Owoce aronii są bogate w składniki, które pomagają nam obronić się przed chorobami cywilizacyjnymi: nadciśnieniem, miażdżycą, nowotworami i schorzeniami oczu, aronia niweluje skutki promieniowania monitorów. Spożywanie tego owocu to same plusy: obecność antocyjanów opóźnia proces starzenia, usprawnia przemianę materii i poprawia gospodarkę tłuszczami, uodparnia skórę na szkodliwe działanie słonecznych promieni UV.
Aronia jest bogatym źródłem witamin: C, z grupy B, E, witaminy P (bioflawonoidów), beta-karotenu, składników mineralnych: miedzi, wapnia, potasu, żelaza, jodu, boru, molibdenu i kobaltu, polifenoli (organiczne związki chemiczne z grupy fenoli, które wykazują silne działanie przeciwutleniające i zmniejszają szansę wystąpienia chorób układu krwionośnego) a zwłaszcza antocyjanów a także kwercetyny, katechiny (związki z grupy flawonoidów, o właściwościach przeciwutleniających, w które bogata jest również zielona herbata), kwasu kawowego, delfinidyny, pelargonidyny oraz błonnika pokarmowego. Ponadto, zawartość cukru w aronii waha się między 5 a 10% masy owoców, a więc jest go w nich stosunkowo niewiele.
W jej skład wchodzą taniny, którym zawdzięcza swój cierpki smak, zaś kolor nadają jej antocyjany. O wysokiej zawartości antocyjanów świadczy to, że nawet po stukrotnym rozcieńczeniu sok z aronii zachowuje różową barwę.
Sok z aronii jest prawdziwym bogactwem polifenoli, między innymi antocyjanów i flawonoidów. W porównaniu do innych owoców bogatych w polifenole aronia ma się czym poszczycić. Ilość polifenoli w aronii jest blisko 10 razy większa niż u winogron i niemal 20 razy większa niż u truskawek czy malin. To właśnie dzięki polifenolom aronia słynie ze swoich właściwości antyoksydacyjnych (przeciwutleniających).
Badania laboratoryjne udowodniły, że owoce te wykazują najsilniejsze działanie przeciwutleniające, jakie kiedykolwiek zarejestrował człowiek. Przez setki lat nie potrafiliśmy poradzić sobie z problemem krzywicy. Przełomem stało się odkrycie, że chorobę powoduje niedobór witaminy D. Podobnie było ze szkorbutem. Przestał być plagą, kiedy ustalono, że rozprawia się z nim zwyczajna witamina C.
Aronia zawiera dużo witaminy P. Witamina P to nic innego jak bioflawonoidy czyli substancje fitochemiczne występujące w roślinach. Pełnią funkcje ochronne - bronią rośliny przed bakteriami, wirusami i grzybami, a także przed szkodliwym działaniem słońca i inwazją insektów. Kiedy zjadamy bioflawonoidy z owocami i warzywami biorą się one do roboty także w naszym organizmie. Działają jak witaminy i są cennymi przeciwutleniaczami. W aronii z tej rodziny zwiazków znajdują się następujące składniki: flawonoidy - rutyna i kwercetyna, katechiny, antocyjany i leukocyjany - bardzo aktywne i skuteczne nie tylko w zwalczaniu wolnych rodników.
Bioflawonoidy poprawiają wchłanianie i działanie witaminy C, która z kolei wpływa korzystnie na działanie innego przeciwutleniacza - witaminy E. Przeciwutleniacze wspomagają siły obronne organizmu, chronią komórki przed wolnymi rodnikami, a co za tym idzie przed powstawaniem i rozwojem komórek rakowych.
Ekstrakt z aronii testowano na komórkach nowotworowych. Badanie wykazało, że wyciąg z aronii niszczy komórki raka. Prawdopodobnie działanie takie zawdzięczamy polifenolom znajdującym się w tej roślinie. Wiele czynników rakotwórczych powszechnie występuje w naszym środowisku i należą do nich m.in. różnego typu zanieczyszczenia środowiska tj. spaliny i inne trujące gazy i dymy (np. dym papierosowy). Sposobem zapobiegania szkodliwemu działaniu tych czynników jest spożywanie w diecie produktów o właściwościach antymutagennych, zapobiegających uszkodzeniom DNA. Wykazano, że wyciągi z aronii nie tylko działają antymutagennie i przeciwnowotworowo (w badaniach na ludzkich komórkach raka wątroby oraz raka piersi), ale także zmniejszają działania niepożądane niektórych leków przeciwnowotworowych lub nawet hamują ich wystąpienie. Istnieją także doniesienia, że u osób spożywających regularnie pokarm bogaty w związki o właściwościach antyoksydacyjnych, zaobserwowano rzadsze występowanie niektórych chorób nowotworowych. Owoce aronii, dzięki swojemu potencjałowi przeciwutleniającemu oraz ważnym minerałom, łagodzą skutki chemioterapii i radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów. Warto po nie sięgnąć także wtedy, gdy dużo pracujemy przy komputerze. Nie tylko dlatego, że wspomagają regenerację narządu wzroku przez poprawianie ukrwienia, ale także niwelują skutki promieniowania monitorów. Owoce aronii uodporniają także na promieniowanie ultrafioletowe i choć nie zastąpią kremów z filtrem ochronnym - wspomagają mechanizmy obronne skóry.
Aronia pomocna na nadciśnienie i choroby oczu. Bioflawonoidy z aronii - przede wszystkim rutyna i antocyjany - działają bardzo korzystnie na naczynia krwionośne. Wzmacniają je, uelastyczniają, uszczelniają ich ściany i regulują przepuszczalność. Bioflawonoidy z aronii przyczyniają się do obniżenia ciśnienia i dlatego aronia powinna być stałym składnikiem diety osób zagrożonych zawałem i udarem. Poprawiają też pracę najdrobniejszych naczynek krwionośnych, np. tych w oku i wokół mieszków włosowych. Opóźniają więc postępowanie chorób oczu takich jak: jaskry, zaćmy oraz degeneracji plamki żółtej na siatkówce (AMD). Antocyjany regenerują rodopsynę, barwnik na siatkówce wpływający na jakość widzenia. Dieta bogata produkty z aronii ma również wpływ na zapewnienie dobrego widzenia nocnego i ostrości wzroku.
Ale uwaga: nie zaleca się leczenia nadciśnienia za pomocą świeżego soku z aronii w przypadku jednoczesnego występowania wrzodów żołądka i dwunastnicy, a także zapalenia żołądka przy nadkwaśności, aronia może wtedy podrażniać.
Aronia oraz pochodzące z jej przetworzenia produkty polecane są diabetykom (oczywiście z zastrzeżeniem, że biały cukier należy w procesie ich przygotowywania zastąpić odpowiednimi zamiennikami). Okazuje się bowiem, że aronia ma działanie przeciwzapalne oraz reguluje poziom cukru we krwi i wydzielanie przez trzustkę insuliny. Obecność kwasu chlorogenowego powoduje spowolnienie procesu absorbcji glukozy. Owoce aronii mogą być z powodzeniem włączone do diety redukcyjnej. Tym bardziej, jeśli przetwory na jej bazie będziemy przygotowywać sami, co pozwoli na dostosowanie ilości wykorzystanego do tego cukru.
W badaniach klinicznych zaobserwowano, że związki czynne aronii podawane chorym na cukrzycę znamiennie obniżają stężenie cukru we krwi i ilość cukru wydalanego z moczem, a także poziom hemoglobiny glikowanej. Hemoglobina ta czyli tzw. HbAlc – jest to forma hemoglobiny powstająca na skutek przyłączenia cząsteczki glukozy do globiny w cząsteczce hemoglobiny – związek ten znalazł zastosowanie w diagnostyce cukrzycy. Podwyższone poziomy hemoglobiny glikowanej, świadczą o złym wyrównaniu cukrzycy i wiąże się to z ryzykiem rozwoju powikłań cukrzycy. Dodatkowo, co bardzo istotne, wyciągi z aronii uwrażliwiają komórki organizmu na działanie insuliny (hormonu wpływającego na obniżenie poziomu cukru we krwi) , ponieważ w cukrzycy typu II często dochodzi do braku wrażliwości komórek na insulinę pomimo jej obecności we krwi!.
Antocyjany ograniczają utlenianie lipidów, obniżają poziom złego cholesterolu LDL, podwyższają natomiast dobry cholesterol HDL. Sok z aronii wykazuje działanie antyhiperlipemiczne w przypadku hiperlipidemii i dzięki temu ogranicza ryzyko wystąpienia schorzeń sercowo-naczyniowych!
To także świetny smakołyk dla kobiet w ciąży - nie tylko dodaje przyszłej mamie sił witalnych, lecz także ma dobroczynny wpływ na rozwój płodu. Wpływa też pozytywnie na ogólne wzmocnienie dzieci i młodzieży przy intensywnym wzroście, gdyż pomaga budować i regenerować tkankę mięśniową i kostną.
Aronia znalazła zastosowanie w kosmetyce. Od dawna znane jest powiedzenie: „pokaż mi co jesz, a powiem ci kim jesteś”. Sok z aronii to naturalny eliksir młodości. Antyoksydanty zawarte w aronii zapobiegają powstaniu wolnych rodników, które uznawane są za główną przyczynę starzenia się organizmu.
Starzenie się naszego organizmu związane jest z uszkodzeniem DNA, lipidów i białek, do czego dochodzi w związku z utlenianiem się i reakcjami rodnikowymi zachodzącymi w organizmie człowieka. Aby zdrowo wyglądać i być zdrowym, należy dostarczać swojemu organizmowi antyoksydanty. Antyoksydanty to witaminy A, C, E oraz polifenole, inaczej nazywane bioflawonoidami. Najcenniejsze są antocyjany, czyli ciemno-czerwone barwniki, które występują w aronii, czarnej porzeczce, jagodach, jeżynach, malinach, żurawinie i wiśniach.
Wartość owoców i warzyw z punktu widzenia zawartości antyoksydantów określa się wskaźnikiem antyoksydacyjnym ORAC (skrót z języka angielskiego Oxygen Radical Absorbance Capacity, co oznacza zdolność absorpcji rodników tlenowych). Aronia w „klasyfikacji” ORAC zajmuje jedno z czołowych miejsc wśród owoców - wskaźnik dla aronii wynosi 19220.
Największą ilość antyoksydantów i rutyny (rutozyd), zawiera świeżo wyciśnięty sok.
Dzięki aktywności antyoksydacyjnej owoców aronii i właściwości usuwania przez nie wolnych rodników (zwłaszcza tych najbardziej agresywnych: hydroksylowych, ponadtlenkowych, azotynowych – wywierających negatywne działanie na cały organizm, m.in. poprzez degradację kolagenu w organizmie, uszkodzenie DNA oraz utlenianie lipidów błon komórkowych) oraz pochłaniania szkodliwego dla organizmu promieniowania UV owoce aronii stanowi jedną z najsilniejszych naturalnych broni do walki z fotostarzeniem i pogarszaniem się kondycji skóry. Kosmetyki z aronią polecane są szczególnie dla cery przesuszonej, wrażliwej, zmęczonej, o kruchych naczynkach krwionośnych ze skłonnością do ich rozszerzania się i pękania.
Zawarty w aronii sorbit, odpowiednik cukru nie tylko korzystnie wpływa na poziom cukru we krwi, przez co świetnie nadaje się dla osób chorych na cukrzycę. Sorbit jest również idealną alternatywą dla zwykłego cukru minimalizując tym samym ryzyko próchnicy.
Niepozorna aronia to zabójca cellulitu. Najnowsze badania amerykańskie potwierdzają niezwykły wpływ soku z aronii na redukcję cellulitu. Badania przeprowadzono na grupie 29 kobiet w wieku 20-48 lat dotkniętych cellulitem II stopnia, które piły sok z organicznej aronii przez 90 dni. We wszystkich przypadkach odnotowano zaskakującą redukcję cellulitu i tkanki tłuszczowej, wygładzenie skóry oraz wzmocnienie tkanki łącznej (redukcja zwłóknienia tkanki łącznej w 97% i redukcję zrazików tłuszczowych o 1.9 mm). We wszystkich przypadkach zaobserwowano ponadto zanik obrzęków limfatycznych.
Sok z aronii oddziałuje korzystnie na przebieg ciężkiej choroby popromiennej, ponieważ u podstaw wystąpienia uszkodzeń popromiennych, jak też objawów tego schorzenia (zwłaszcza w początkowej fazie choroby), leży nasilone uwalnianie wolnych rodników uszkadzających struktury komórkowe.
Naukowcy przeprowadzili badania wpływu wyciągów z aronii na przebieg ciężkiej choroby popromiennej wywołanej doświadczalnie (odpowiednio wysokimi dawkami promieniowania), analogicznej do tej, której objawy obserwowano u osób, które znajdowały się na obszarze Czarnobyla w momencie wystąpienia awarii reaktora jądrowego. Zaobserwowano, że u zwierząt narażonych na wysokie promieniowanie podanie soku i preparatów uzyskanych z aronii wyraźnie zwiększało stopień przeżycia zwierząt, a jednocześnie obserwowano zahamowanie nadmiernej produkcji wolnych rodników oraz zahamowanie gwałtownego spadku poszczególnych rodzajów białych krwinek, jak również wykazano przyspieszoną regenerację krwinek.
W oparciu o działanie antyoksydacyjne wyciągów z aronii czarnoowocowej przeprowadzono także badania nad ich działaniem profilaktycznym i odtruwającym w przebiegu przewlekłego narażenia na związki metali ciężkich, głównie ołowiu oraz kadmu. Zestaw związków obecnych w aronii działa odtruwająco, redukuje niektóre toksyny, z innymi tworzy nierozpuszczalne kompleksy usuwając je z organizmu.
Stwierdzono korzystny wpływ antocyjanów aronii na przebieg analogicznego przewlekłego zatrucia ołowiem wywołanego doświadczalnie, co wyrażało się zmniejszeniem stężenia ołowiu i kadmu oraz innych metali w badanych organizmach, a także zmniejszeniem stężenia wydalanych z moczem substancji wskaźnikowych świadczących o zatruciu metalami. Warto również wspomnieć o korzystnym wpływie preparatów z aronii na skutki narażenia organizmu na opary produktów naftowych, a zwłaszcza bardzo szkodliwych spalin.
Naukowcy wykazali również działanie hepatoprotekcyjne naturalnego soku z owoców aroni. Udowodniono, że w sposób dawkowo zależny spożywanie soku zmniejszało zmiany martwicze wątroby wywołane tetrachlorkiem węgla oraz obniżało patologicznie podwyższony poziom enzymów.
Aronia zawiera katechinę, ma więc dobroczynny wpływ na układ trawienny i procesy przemiany materii.
Bardzo istotnych badań nad działaniem leczniczym owoców aronii dokonała grupa polskich naukowców, badająca wpływ substancji czynnych aronii na stan zdrowia pacjentów cierpiących na zespół metaboliczny. Jest to przypadłość obejmująca szereg wzajemnie powiązanych czynników (otyłość brzuszna, podwyższone ciśnienie tętnicze oraz poziom cukru we krwi oraz zaburzenia poziomu poszczególnych frakcji cholesterolu), które zwiększają ryzyko zachorowania na miażdżycę oraz cukrzycę typu II. Obecnie zespół metaboliczny określany skrótem ZM uważany jest za epidemię XXI wieku. Badanie obejmowało dwumiesięczną kurację polegającą na stosowaniu antocyjanów aroniowych przez grupę pacjentów cierpiących na ZM. Po upływie dwóch miesięcy zanotowano wyraźną poprawę badanych parametrów obejmujących poziom poszczególnych frakcji lipidów, ciśnienie tętnicze, wskaźnik masy ciała BMI i inne w stosunku do tych samych parametrów zmierzonych przed rozpoczęciem leczenia!
Owoce aronii były badane również pod kątem działania ochronnego na błonę śluzową żołądka i związanego z tym działania przeciwwrzodowego. Badano wpływ soku z owoców aronii na uszkodzenia (ubytki) warstwy śluzowej błony żołądka, wywołane indometacyną – niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (NLPZ), należącym do tej samej grupy terapeutycznej, co popularnie stosowany kwas acetylosalicylowy (aspiryna), czy ibuprofen. O lekach z grupy NLPZ wiadomo, że wywołują szereg działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego (o różnym stopniu nasilenia dla poszczególnych leków), głównie uszkodzenia ochronnej warstwy śluzowej w żołądku, co może prowadzić do wrzodów, a w ciężkich przypadkach nawet do perforacji żołądka. Stwierdzono, że podanie soku z aronii wyraźnie i w sposób dawkowo zależny zmniejszało ilość i obszar uszkodzeń błony śluzowej żołądka wywołanych indometacyną. Należy zatem wnioskować, że substancje czynne zawarte w soku z aronii działają gastroprotekcyjnie oraz hamują proces powstawania wrzodów żołądka spowodowanych stosowaniem NLPZ. Jest to bardzo istotne z uwagi na niepokojący fakt, że stosowanie leków z grupy NLPZ stało się w dzisiejszych czasach bardzo popularne do zwalczania nawet niewielkiego bólu, a tymczasem są to leki obarczone szeregiem działań niepożądanych szczególnie ze strony przewodu pokarmowego, o czym nie mówi się w licznych reklamach promujących te leki.
Z owoców aronii produkowane są leki obniżające ciśnienie krwi oraz leki wzmacniające. Na rynku dostępny jest syrop dla dzieci z dodatkiem owoców aronii pod nazwą Bioaron C wzmacniający odporność i stosowany pomocniczo w terapii przeziębienia i braku apetytu u dzieci oraz suplement diety w postaci kapsułkowanej Aronox, który jest szczególnie polecany osobom, które z przyczyn genetycznych, z powodu niewłaściwej diety i trybu życia narażone są na wystąpienie nadciśnienia lub cierpią na wahania ciśnienia krwi.
Jak spożywać aronię?
Jesień, to pora na korzystanie z owoców aronii, bowiem właśnie w tym okresie nadaje się do zbioru, choć można ją zbierać nawet po pierwszych przymrozkach. Im bardziej dojrzała, tym słodsza.
Owoce aronii trudno jeść na surowo. Świeżo zerwane owoce aronii mają cierpki smak wynikający z zawartości garbników, jeśli jednak przechłodzi się je w lodówce lub spożywa dopiero po kilku dniach, można uniknąć tego nieprzyjemnego posmaku (w miarę dojrzewania owoców rośnie w nich zawartość cukrów a spada zawartość garbników!). Właśnie ze względu na cierpki smak rzadko jest spożywana w wersji surowej.
Aronia głównie wykorzystywana jest w przetworach. Z owoców aronii można przygotować soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Sok z aronii stosuje się jako naturalny barwnik do win, galaretek, likierów i innych przetworów. Najprościej przygotować suszoną aronię, z której zimą przygotowuje się znakomite herbatki. Po zalaniu wrzątkiem daje napar o pięknym rubinowym kolorze, co świadczy o zachowaniu aktywnej witaminy P.
Przetwory z aronii dzięki zawartym w owocach garbnikom nie ulegają szybkiej fermentacji, przez co mogą być przechowywane przez długi czas.
Można wzorem plemion Indiańskich robić z nich także konfiturę do mięs - podobną do żurawinowej czy borówkowej.
Świeże owoce aronii, często z dodatkiem imbiru lub pieprzu, bywają używane jako przyprawa do potraw mięsnych.
Wiele osób przygotowujących przetwory z aronii twierdzi (i ma rację), że aronię najpierw należy przemrozić minimum 24-48 godzin. Traci ona wówczas swoją goryczkę i nadaje się nawet do naleśników czy knedli.
Z owoców można przygotować pyszne konfitury. Warto pamiętać, by do smażenia owoców (które nie powinno trwać zbyt długo) dodać odrobinę soku z cytryny bądź kwasku cytrynowego. Warto również poeksperymentować z różnego rodzaju dodatkami i dorzucić do aroniowych konfitur np. jabłka lub czarną porzeczkę. Z uwagi na to, że aronia jest niezwykle zasobna w witaminę P, ułatwiającą przyswajalność witaminy C, a sama nie ma jej zbyt wiele, zaleca się łączenie w przetworach aronii z owocami bogatymi w witaminę C, np. z różą, z wcześniej wspomnianą czarną porzeczką.
Sok z aronii również jest bardzo prosty do przygotowania i bardzo zdrowy. Największe stężenie aktywnych substancji występuje w świeżo wyciskanym soku z aronii, choć specjaliści zalecają, by spożywać go nie więcej niż szklankę dziennie. Najszybciej uzyskamy go poprzez włożenie dosłodzonych (np. stewią zamiast białego cukru) owoców aronii do sokownika czy parownika.
Jako mrożony owoc aronia nie traci zbyt dużo ze swojej wartości odżywczych i zdrowotnych, a więc i zbawiennych dla naszych ciał składników. Zebrane jagody można przechowywać w lodówce nawet kilka tygodni.
Dżem z aronii i jabłek
Składniki:
- 1 kg aronii
- 1/2 kg kwaśnych jabłek
- 5 dag cukru
- kawałek cynamonu
- kilka goździków
Przygotowanie:
Aronie należy umyć i osuszyć. Owoce aronii zmiażdżyć i przełożyć do garnka, a następnie dodać cukier i goździki. Gotować na małym ogniu mieszając. Gdy syrop się zagotuje dodać do niego pozostałe owoce aronii i ponownie zagotować. Po zagotowaniu zestawić z ognia na kilka minut. Umyte i obrane jabłka należy pokroić na nieduże kawałki, a następnie włożyć do rondelka (innego od ten, w którym są aronie), dodać łyżkę wody i cynamon. Całość dusić na małym ogniu do całkowitego rozgotowania owoców. Ponownie zagotować aronie i gdy masa nabierze szklistości dodać do niej uduszone jabłka. Całość dusić przez chwilę mieszając. Gorący dżem z aronii przełożyć do wyparzonych słoików, które należy szybko zamknąć.
Uprawa aronii w ogrodzie
Aronia wytrzymuje spadki temperatury zimą nawet do – 35° C. Jest rośliną o małych wymaganiach. Dobrze rośnie nawet na glebach kasy IV i V. Jest rośliną długowieczną. Warto ją hodować szczególnie ze względu na bardzo wartościowe dla zdrowia owoce, roślina obficie owocuje. Aronia jest bardzo odporna na choroby i szkodniki, eliminuje to konieczność stosowania sztucznych środków ochrony roślin i pozwala uzyskać naturalne, nieskażone owoce (nie zawierające pestycydów).
Related topic (theme) in English:
Jesień, to pora na korzystanie z owoców aronii, bowiem właśnie w tym okresie nadaje się do zbioru, choć można ją zbierać nawet po pierwszych przymrozkach. Im bardziej dojrzała, tym słodsza.
Owoce aronii trudno jeść na surowo. Świeżo zerwane owoce aronii mają cierpki smak wynikający z zawartości garbników, jeśli jednak przechłodzi się je w lodówce lub spożywa dopiero po kilku dniach, można uniknąć tego nieprzyjemnego posmaku (w miarę dojrzewania owoców rośnie w nich zawartość cukrów a spada zawartość garbników!). Właśnie ze względu na cierpki smak rzadko jest spożywana w wersji surowej.
Aronia głównie wykorzystywana jest w przetworach. Z owoców aronii można przygotować soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Sok z aronii stosuje się jako naturalny barwnik do win, galaretek, likierów i innych przetworów. Najprościej przygotować suszoną aronię, z której zimą przygotowuje się znakomite herbatki. Po zalaniu wrzątkiem daje napar o pięknym rubinowym kolorze, co świadczy o zachowaniu aktywnej witaminy P.
Przetwory z aronii dzięki zawartym w owocach garbnikom nie ulegają szybkiej fermentacji, przez co mogą być przechowywane przez długi czas.
Można wzorem plemion Indiańskich robić z nich także konfiturę do mięs - podobną do żurawinowej czy borówkowej.
Świeże owoce aronii, często z dodatkiem imbiru lub pieprzu, bywają używane jako przyprawa do potraw mięsnych.
Wiele osób przygotowujących przetwory z aronii twierdzi (i ma rację), że aronię najpierw należy przemrozić minimum 24-48 godzin. Traci ona wówczas swoją goryczkę i nadaje się nawet do naleśników czy knedli.
Z owoców można przygotować pyszne konfitury. Warto pamiętać, by do smażenia owoców (które nie powinno trwać zbyt długo) dodać odrobinę soku z cytryny bądź kwasku cytrynowego. Warto również poeksperymentować z różnego rodzaju dodatkami i dorzucić do aroniowych konfitur np. jabłka lub czarną porzeczkę. Z uwagi na to, że aronia jest niezwykle zasobna w witaminę P, ułatwiającą przyswajalność witaminy C, a sama nie ma jej zbyt wiele, zaleca się łączenie w przetworach aronii z owocami bogatymi w witaminę C, np. z różą, z wcześniej wspomnianą czarną porzeczką.
Sok z aronii również jest bardzo prosty do przygotowania i bardzo zdrowy. Największe stężenie aktywnych substancji występuje w świeżo wyciskanym soku z aronii, choć specjaliści zalecają, by spożywać go nie więcej niż szklankę dziennie. Najszybciej uzyskamy go poprzez włożenie dosłodzonych (np. stewią zamiast białego cukru) owoców aronii do sokownika czy parownika.
Jako mrożony owoc aronia nie traci zbyt dużo ze swojej wartości odżywczych i zdrowotnych, a więc i zbawiennych dla naszych ciał składników. Zebrane jagody można przechowywać w lodówce nawet kilka tygodni.
Dżem z aronii i jabłek
Składniki:
- 1 kg aronii
- 1/2 kg kwaśnych jabłek
- 5 dag cukru
- kawałek cynamonu
- kilka goździków
Przygotowanie:
Aronie należy umyć i osuszyć. Owoce aronii zmiażdżyć i przełożyć do garnka, a następnie dodać cukier i goździki. Gotować na małym ogniu mieszając. Gdy syrop się zagotuje dodać do niego pozostałe owoce aronii i ponownie zagotować. Po zagotowaniu zestawić z ognia na kilka minut. Umyte i obrane jabłka należy pokroić na nieduże kawałki, a następnie włożyć do rondelka (innego od ten, w którym są aronie), dodać łyżkę wody i cynamon. Całość dusić na małym ogniu do całkowitego rozgotowania owoców. Ponownie zagotować aronie i gdy masa nabierze szklistości dodać do niej uduszone jabłka. Całość dusić przez chwilę mieszając. Gorący dżem z aronii przełożyć do wyparzonych słoików, które należy szybko zamknąć.
Uprawa aronii w ogrodzie
Aronia wytrzymuje spadki temperatury zimą nawet do – 35° C. Jest rośliną o małych wymaganiach. Dobrze rośnie nawet na glebach kasy IV i V. Jest rośliną długowieczną. Warto ją hodować szczególnie ze względu na bardzo wartościowe dla zdrowia owoce, roślina obficie owocuje. Aronia jest bardzo odporna na choroby i szkodniki, eliminuje to konieczność stosowania sztucznych środków ochrony roślin i pozwala uzyskać naturalne, nieskażone owoce (nie zawierające pestycydów).
Related topic (theme) in English:
