środa, 13 stycznia 2016

Dlaczego warto jeść kaki (persymonę). Why should we eat persimmon?

This article will be in Polish only, at the bottom of the article are links to a similar topic in English.
Ten artykuł powstał z kompilacji tekstów/wiadomości znalezionych w Internecie.

Kaki zwana jest też: hurma, persymona, sharon, szaron, szarona, jabłko orientu. Za ojczyznę owocu kaki uznaje się Chiny. To stamtąd dotarł do Japonii, a w XIX wieku na terenie Stanów Zjednoczonych zaczęli go uprawiać kalifornijscy rolnicy. W dzisiejszych czasach persymona jest popularna we wszystkich rejonach świata, w których ciepły klimat stwarza odpowiednie warunki dla owocujących drzew, a więc w Azji Środkowej, południowej Europie, USA, Izraelu oraz w Korei Południowej. Diospyros - czyli botaniczna nazwa persymony w języku greckim oznacza "pokarm bogów". Owoc persymony obrasta gałęzie drzew hurmy, które sięgają nawet ośmiu metrów. Jest koloru ciemnopomarańczowego, ma charakterystyczne cztery liście na górze owocu. Smak jest swoistym połączeniem jabłka i gruszki z domieszką dyni.

Obecny rynek oferuje nam różne odmiany tych owoców. Część z nich zawiera dużo taniny, garbnika o właściwościach ściągających. Owoce takich odmian są cierpkie zanim zupełnie nie dojrzeją i posiadają 8 pestek. Inne odmiany, zazwyczaj bezpestkowe, nie zawierają taniny i to te właśnie odmiany możemy najczęściej kupić w sklepach. Persymona cierpka nadaje się do jedzenia dopiero wtedy, kiedy dojrzeje i zmięknie (w konsystencji powinna przypominać galaretkę).

Jest to owoc uznawany na całym świecie jako produkt bardzo bogaty w witaminy i wprowadzenie go w swoją dietę może tylko zaowocować pozytywnie na nasz organizm, oczywiście gdy nie jesteśmy na niego uczuleni.

Owoce kaki stanowią bogate źródło dietetycznego błonnika, który korzystnie wpływa na procesy trawienne w organizmie. Zawierają też przeciwutleniacze odpowiedzialne za odporność organizmu oraz walkę z wolnymi rodnikami zmniejszając powstały w organizmie stres oksydacyjny. Witamina A i beta-karoten wpływają korzystnie na wzrok i skórę, a witamina C wzmacnia odporność. Zjedzenie jednego owocu zaspokaja aż 80% dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminę C.

Przeciwutleniacze katechiny są znane z działania przeciwinfekcyjnego i przeciwzapalnego a także przeciwkrwotocznego. A zeaksantyna, ważny karotenoid, wchłaniany jest w strukturę plamki żółtej oka, gdzie działa ochronnie na strukturę oka, przeciwdziałając rozwojowi zwyrodnieniu plamki ocznej, występującej w starszym wieku.

Poprawny metabolizm organizmu zapewniają zawarte w persymonie witaminy z grupy B, a minerały: potas, mangan, miedź (12% dziennego zapotrzebowania) i fosfor (15% dziennego zapotrzebowania) wspomagają walkę z wolnymi rodnikami i działają jak katalizatory dla enzymów.
Magnez jest kofaktorem eznymu dysmutazy ponadtlenkowej, wykazującej silne działanie przeciwwolnorodnikowe. Miedź jest jednym z czynników niezbędnych do pracy enzymów takich jak oksydaza cytochromowa czy dysmutaza ponadtlenkowa. Miedź uczestniczy także w procesie powstawania czerwonych ciałek krwi.

Oprócz tego kaki zawiera rozmaite związki fotochemiczne wykazujące działanie przeciwutleniające - należą do nich m.in. proantocyjanidyna, epikatechina oraz kwasy - galusowy i p-kumarynowy.
Znajdujący się w kaki kwas galusowy nie tylko chroni przed rakiem, ale też działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwwirusowo, reguluje poziom cholesterolu we krwi i ochrania wątrobę przed przetłuszczeniem. Inny kwas obecny w persymonie, p-kumarynowy, nie dopuszcza do powstania zmian w komórkach DNA, co mogłoby przyczynić się do rozwoju chorób nowotworowych.

Badania wskazują, że wyciąg z persymony może silnie hamować rozwój komórek białaczki i wywoływać ich apoptozę (zaprogramowaną śmierć komórkową). Jak wynika z badań naukowców z Mie University w Japonii, wyciąg z persymony oraz inne związki z grupy polifenoli (m.in. galusan epigallokatechiny - EGCG) silnie hamują wzrost komórek nowotworowych MOLT-4 (komórek nowotworowych białaczki limfoblastycznej T) w sposób zależny od dawki. Po 3 dniach kuracji zauważono wyraźne uszkodzenia w komórkach nowotworowych oraz ich obumieranie.

Jedzenie owocu kaki jest wskazane u osób ze skłonnością do podwyższonego poziomu cholesterolu. Zaobserwowano znaczne zmniejszenie poziomu ogólnego cholesterolu, cholesterolu LDL, trójglicerydów i nadtlenków lipidowych u osób, których dieta została wzbogacona o persymonę w porównaniu z tymi, które nie spożywały owocu kaki.

Badania przeprowadzone na szczurach laboratoryjnych wykazały, że dieta bogata w owoce persymony poprawia spalanie tłuszczów w organizmie.

Kaki w ok. 19 proc. składa się z cukrów. To owoc dość kaloryczny – w 100 gramach jest 70 kcal, przy czym persymona przeciętnej wielkości waży ok. 250 g (175 kcal).

W 100 gramach owocu znajdziemy następujące witaminy:

• Witamina A: 267 µg,
• Witamina E: 0,8 mg,
• Witamina K: 10 µg,
• Niacyna: 0,4 mg,
• Witamina B5: 0,2 mg,
• Witamina B6: 0,1 mg,
• Biotyna: 0,3 µg,
• Witamina B9: 7,5 µg,
• Witamina C: 15 mg.

mikroelementy:

• Sód: 5 mg,
• Potas: 170 mg,
• Wapń: 8 mg,
• Magnez: 8 mg,
• Fosfor: 25 mg,
• Żelazo: 0,4 mg,
• Cynk: 0,1 mg,
• Miedź: 0,1 mg,
• Mangan: 0,4 mg,
• Jod: 1,8 µg.

Indeks glikemiczny persymony wynosi IG=50 (średni indeks glikemiczny), a wartość ta może ulegać nieznacznym zmianom w zależności od stopnia dojrzałości owocu kaki.

Ponieważ jest to owoc zawierający dużą ilość cukru, nie zaleca się go osobom z cukrzycą.

Owoc persymony znalazł swoje zastosowanie także w kosmetyce. Często można go znaleźć w składzie kosmetyków przeznaczonych do cery trądzikowej, tłustej i mieszanej. Można wykonać domową maseczkę ściągającą z owocu kaki. Wystarczy jego miąższ rozdrobnić widelcem, dodać białko jaja kurzego i tak powstałą papkę nałożyć na twarz. Po 20 minutach zmyć ciepłą wodą. Możemy być pewni, że po takim zabiegu skóra będzie ściągnięta, pory zmniejszone, a rozognione stany zapalne złagodzone.

Jaki kupować owoc ?

Dojrzała persymona ma miękki, lekko włóknisty miąższ otoczony cienką skórką. Im bardziej owoc dojrzewa, tym cieńsza staje się jego skóra, miąższ nabiera dodatkowej słodyczy, miękkości i soczystości, a jego barwa staje się coraz ciemniejsza, bardziej intensywna. Niedojrzały owoc kaki ma twardszy miąższ, który po zjedzeniu, podobnie jak – u niektórych osób – kiwi, powoduje drętwienie języka i lekką opuchliznę warg. Zjedzenie zbyt dużej ilości niedojrzałych owoców kaki może spowodować niepożądane efekty uboczne i być niekorzystne dla ludzkiego zdrowia.

Wybieraj owoce okrągłe, mięsiste, nie obite, o gładkiej, połyskującej skórce i głęboko czerwonym zabarwieniu. Zaleca się unikać kupowania tego owocu, jeśli został pozbawiony zielonych liści na wierzchołku.

Jeżeli owoce nie są przeznaczone do natychmiastowej konsumpcji, lepiej kup twardsze i zostaw, by dojrzały w temperaturze pokojowej do osiągnięcia pełnej dojrzałości.
Dojrzałe owoce persymony przechowuj w lodówce, 2 -3 dni.

Dojrzałe owoce należy spożywać stosunkowo szybko, gdyż zazwyczaj szybko się psują i zaczynają pleśnieć.
Najlepsze owoce persymony w Polsce dostępne są w okresie zimowym.

Jak spożywać kaki?

Kaki należy jeść w pełni dojrzałe – mają wtedy najlepszy smak. Bardzo dobrze smakują na surowo; owoc należy obrać ze skórki, najlepiej przepołowić i miąższ zjeść łyżeczką. Persymona pasuje do sałatek owocowych, sera białego, jogurtu naturalnego, naleśników, wypieków; można z niej zrobić galaretkę, dżem, a nawet lody. Kaki jest częstym składnikiem sosów słodko-kwaśnych. To także świetny owoc do dekoracji.

Owoce suszone używane są do gotowania, ciast i puddingów sałatek oraz jako dodatek do płatków śniadaniowych. A owoce fermentowane wykorzystuje kuchnia koreańska do wytwarzania octu.

A oto moje propozycje dań z kaki: (klikając na tytuł dania przejdziesz do przepisu)