Kuchnia Bezglutenowa Margaret: Dlaczego warto jeść porzeczki? Why should we eat currants?

wtorek, 26 maja 2015

Dlaczego warto jeść porzeczki? Why should we eat currants?

This article will be in Polish only, at the bottom of the article are links to a similar topic in English.
Ten artykuł powstał z kompilacji tekstów/wiadomości znalezionych w Internecie.

Porzeczka to roślina z rodziny agrestowatych. Należy do tej rodziny około 150 gatunków, które występują na obszarach o klimacie umiarkowanym na całej półkuli północnej. W Polsce rośnie dziko 6 gatunków. Znamy trzy rodzaje porzeczek: czarną, czerwona i białą.

Właściwości porzeczek są wprost nieocenione dla zdrowia. Ze względu na witaminy i unikalne wartości odżywcze zawarte w porzeczkach warto wpleść je do codziennej diety w okresie letnim.

Porzeczki zawierają dużo witaminy C. Pod tym względem najwartościowsze są porzeczki czarne, w których zawartość witaminy C jest parokrotnie wyższa niż w owocach cytrusowych takich jak cytryny, grejpfruty, pomarańcze czy mandarynki. Aby zaspokoić dobowe zapotrzebowanie na witaminę C wystarczy zaledwie garstka (30 g) czarnych porzeczek. Zapas witaminy C trzeba stale uzupełniać, bo po pewnym czasie rozpada się ona, a ponadto organizm wykorzystuje jej tylko tyle, ile w danym momencie potrzebuje. Tak więc nie można najeść się na zapas.

Porzeczki posiadają wysoką zawartością żelaza, potasu, wapnia i magnezu, witaminę B i niewielką ilość prowitaminy A. Dostarczają rzadkich mikroelementów m.in. chloru, cynku, miedzi, boru, jodu, kobaltu, molibdenu i manganu. Porzeczki czarne wyróżniają się dodatkowo wysokim poziomem witaminy E, która oprócz tego, że jest przeciwutleniaczem, bierze udział w procesach rozrodczych i przeciwdziała bezpłodności.

Oprócz podstawowych składników odżywczych porzeczki zawierają szereg substancji, którym przypisuje się działanie prozdrowotne, flawonoidy z grupy antocyjanów, flawonol i katechinę. Najbogatszym ich źródłem są porzeczki czarne. Czarne porzeczki zawierają mirycetynę, która może korzystnie wpływać na poziom cholesterolu we krwi oraz zapobiegać rakowi prostaty. Obecne w czarnej porzeczce flawonoidy wpływają na usuwanie z organizmów groźnych toksyn i substancji mogących podnieść ryzyko zachorowania na różne rodzaje nowotworów. Te same związki wpływają na opóźnienie procesu starzenia i wpływają na poziom cholesterolu we krwi. Dzięki temu, że nie pozwalają na magazynowanie jego złogów na ścianach naczyń krwionośnych, to oprócz tego, że obniżają poziom złego cholesterolu, to zapobiegają miażdżycy, dbając o prawidłowy przepływ krwi przez tętnice i żyły.
Flawonoidy wspomagają też i chronią wątrobę, ponieważ mają zdolność łączenia się z metalami ciężkimi, dzięki czemu nie magazynują się w wątrobie i są z łatwością usuwane z organizmu.

Porzeczki wyróżnia także zawartoś potasu zmniejszającego ciśnienie tętnicze krwi oraz rutyny uszczelniającej naczynia krwionośne. Dzięki temu również mogą skutecznie zapobiegać miażdżycy.

Jedzenie czarnej porzeczki zwiększa pamięć. Ze względu na dużą zawartość przeciwutleniaczy chroni mózg przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Czarna porzeczka jest bogatym źródłem żelaza, zwiększa dopływ tlenu do mózgu i w ten sposób poprawia zdrowie mózgu.

Owoce zawierają substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym (fitoncydy w czarnej porzeczce), które wzmacniają układ odpornościowy i przyspieszają powrót do zdrowia. Czarna porzeczka powinna być spożywana w stanach przeziębienia i bólu gardła. Również wypicie szklanki niesłodzonego soku z czerwonej porzeczki dziennie wspomaga leczenie infekcji górnych dróg oddechowych, grypy, anginy czy przeziębienia.

W owocach tego krzewu znajdziemy bogactwo witaminy P – powszechnie zwanej rutyną. To ona zapewnia lepsze wchłanianie do naszego organizmu dobroczynnych witamin.

Osoby z anemią potrzebują zwykle uzupełniać niedobory żelaza. W tym wspomoże ich porzeczka. Porzeczki są bogate w żelazo, które jest wiadomo, ma istotne znaczenie w tworzeniu czerwonych krwinek. Czerwone krwinki stanowią 40 - 45% całkowitej masy kompozycji krwi, transportują tlen i inne składniki odżywcze do różnych narządów i komórek w organizmie. Żelazo jest istotne dla transportu tlenu do mięśni i innych obszarach organizmu. Czerwone porzeczki zawierają 6 procent zalecanej dziennej dawki żelaza.

Czarne porzeczki zawierają epigalokatechinę — przeciwutleniacz o silnym przeciwzapalnym działaniu, któremu przypisuje się zwalczanie takich dolegliwości jak migrena, liczne stany zapalne, choroby układu krążenia, choroby nerek i wątroby. Naukowcy z Nowej Zelandii udowodnili nawet, że zapobieganie atakom astmy przez czarne porzeczki to nie mit, a fakty. A wszystko dzięki zawartej w nich epigalokatechinie.

Sok z porzeczek pity regularnie zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych. Okazuje się, że dzięki witaminom zawartym w owocach rośnie pH moczu, czyli zmienia się na odczyn zasadowy. Zwykle kamienie nerkowe pojawiają się u osób, które mają częściej odczyn kwaśny moczu.

Czerwone porzeczki warto jeść dla witamin z grupy B, żelaza i wapnia. Białe zresztą również, bo od ciemniejszych koleżanek różnią się przede wszystkim zawartością barwników, nie witamin i składników mineralnych.

Czerwone porzeczki mają obfitą ilość witaminy K, która pomaga w krzepnięciu krwi. 7/8 szklanki porzeczek zawiera 14 procent zalecanej dziennej dawki tej witaminy.

1 filiżanka suszonych czarnych porzeczek ma 0,675 miligramów manganu , to prawie 30% naszego dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek. Bez wystarczającej ilości żywności bogatej w mangan, organizm człowieka może cierpieć z powodu osłabienia, niepłodności lub mieć problemy z układem kostnym. Mangan ma również zasadnicze znaczenie dla zdrowia układu nerwowego, jest czynnikiem wytwarzania hormonów, tkanki kostnej, białka zaangażowanego w krzepnięcie krwi. Przewlekły niedobór manganu może zwiększyć ryzyko rozwoju cukrzycy, osteoporozy i zapalenia stawów.

Owoce porzeczki są bardzo bogate błonnik i pektyny. To właśnie one usuwają z naszego organizmu resztki pokarmu i oczyszczają jelita z wielu niewskazanych substancji. Porzeczki poprawiają też perystaltykę jelit, a co za tym idzie świetnie regulują wypróżnianie się i przemianę materii. Porzeczki są godne polecenia wszystkim, którzy chcą schudnąć lub po prostu dbają o utrzymanie stałej masy ciała. Porcja owoców (1 szklanka) to zaledwie 45 kcal i aż 12 g błonnika pokarmowego. Ze względu na właściwości moczopędne, przypisuje im się również właściwości oczyszczające.

Okazało się, że równie dobroczynne właściwości jak witaminy mają także same drobne pesteczki zawarte w owocach. To właśnie one ułatwiają trawienie, bo… aktywnie przesuwają zalegający w jelitach pokarm. Szczególnie pomocne są w przypadku zaparć, kiedy nagromadzona treść żołądkowa jest trudna do wydalenia. W tych drobnych pesteczkach znajdziemy też mikroelementy, ale przede wszystkim kwasy organiczne. Te ostatnie pobudzają wydzielanie soków trawiennych i łatwiejsze dzięki temu przerabianie pokarmów, także tych ciężkostrawnych.

Picie świeżo wyciskanego soku z czarnej porzeczki (po pół szklanki kilka razy dziennie) to sprawdzony sposób na biegunki. Zawarte w owocach garbniki mają działanie ściągające i przeciwzapalne. Dzięki temu mogą przeciwdziałać rozwolnieniu.

Obecne w porzeczce czerwonej i białej pektyny skutecznie spowalnią wchłanianie cukrów. Jest to istotne dla chorych na cukrzycę.

Polecane kobietom ciężarnym. Musy porzeczkowe to multiwitaminowa bomba dla przyszłej mamy. Drobne owoce wzbogacają menu w składniki mineralne: żelazo, mangan i miedź chroniące przed anemią oraz kwas foliowy wspomagający rozwój dziecka i zapobiegający występowaniu wad rozwojowych u płodu.

Zawarte w porzeczkach substancje stymulują wytwarzanie kolagenu, zapobiegają pękaniu naczynek i wysuszeniu skóry. Dzięki temu cera staje się jędrna i gładka. W walce z tzw. pajączkami na skórze pomaga witamina C z rutyną (ta ostatnia - witamina P - uelastycznia ściany naczyń krwionośnych).
Cynk poprawia wygląd cery trądzikowej, w kompleksie z siarką wzmacnia też włosy i paznokcie.

Liście porzeczki mają właściwości moczopędne i przeciwzapalne. Stosowane są zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła. Podobnie jak porzeczki białe i czerwone, poprawiają wygląd skóry, łagodzą zmiany trądzikowe, wzmacniają włosy, paznokcie i naczynia krwionośne oraz poprawiają odporność organizmu.

Dobre dla palaczy. Jeśli wciąż próbujesz walczyć z nałogiem, pij codziennie koktajl z jogurtu i garści czarnych porzeczek (świeżych lub mrożonych). Mają dużo rutyny i witaminy C – silnych antyoksydantów, które usuwają z organizmu wolne rodniki zawarte w dymie papierosowym. Tym samym zmniejszają ryzyko raka. To jednak tylko półśrodek – jeśli chcesz znacząco zmniejszyć zagrożenie.

Porzeczki czarne: 81 kcal i 7,9 g błonnika w 100 g
Porzeczki czerwone: 56 kcal i 7,7 g błonnika w 100 g
Porzeczki białe: 56 kcal i 6,4 g błonnika w 100 g

Jakie kupować porzeczki?

Kupuj niepomarszczone, jędrne i soczyste owoce, sezon zbiorów przypada na lipiec.

Jak spożywać porzeczki?

Najcenniejsze są surowe, prosto z krzaka.
Porzeczki to doskonała baza do przyrządzania słodkich letnich specjałów – chłodzących sorbetów, odżywczych koktajli, galaretek. Porzeczki nadają się także do ciast, lodów czy innych deserów. Świetnie nadają się do przyrządzania przetworów na zimę – dżemów, konfitur oraz soków; przygotowujemy z nich także sałatki i sosy. Można z nich przygotować wina i nalewki. Porzeczki można także spożywać w formie herbatki.
Oprócz owoców porzeczek stosuje się liście tej rośliny do kiszenia ogórków.
Porzeczki można mrozić lub suszyć.

A oto moje propozycje dań z porzeczkami: (klikając na tytuł dania przejdziesz do przepisu)

Nigella Lawson’s Pavlova cake recipe. Tort Pavlova według przepisu Nigella Lawson.

Fruit yogurt dessert. Owocowy deser z jogurtem.

Tarta serowa z czarną porzeczką, bez pieczenia. No bake cheese tart with blackcurrant.

Rustykalna tarta z czerwoną porzeczką. Red Currant Rustic Tart.

Babeczki z makiem i czerwoną porzeczką. Cupcake with poppy seeds and red currant.

Dżem porzeczkowy z imbirem.

Ciasto marchewkowe z czarną porzeczką.