Kuchnia Bezglutenowa Margaret: Dlaczego warto jeść wiśnie? Why should we eat sour cherries?

This article will be in Polish only, at the bottom of the article are links to a similar topic in English.
Ten artykuł powstał z kompilacji tekstów/wiadomości znalezionych w Internecie.

Wiśnia – wiśnia zwyczajna, obecnie uprawiana forma wiśni powstała w wyniku naturalnego skrzyżowania dwóch dzikich form: czereśni ptasiej z wisienką stepową. Oba te gatunki dają do dziś naturalne mieszańce w środkowej i południowo-wschodniej Europie oraz na Kaukazie. Dlatego właśnie te rejony uważa się za miejsce narodzin wiśni zwyczajnej.

Wiśnie są niczym naturalna apteka. Kryją mnóstwo pożytecznych składników – kwasy organiczne owocowe, pektyny, minerały – potas, żelazo, mangan i jod, witaminy C, K, B1 i B2 oraz kwas foliowy.

Zawarte w owocach wiśni w łatwo przyswajalnej postaci żelazo przyczynia się do wzrostu poziomu hemoglobiny we krwi, dlatego zalecane są dla dzieci z niedokrwistością.

Dzięki zawartej w nich dużej zawartości witaminy C poprawiają naszą ogólną odporność. Średnia zawartość witaminy C w 100 gramach owoców to 12 mg, a wiśnie rosnące na północy Europy mogą jej mieć 2-3 razy więcej niż południowe odmiany. Nieco ponad 600 g wiśni zaspokoi dzienne zapotrzebowanie na tę ważną witaminę.

Obecne w wiśniach potas, wapń i magnez wzmacniają pracę serca. A wapń ponadto wzmacnia kości, mięśnie i nerwy.

Wiśnia zawiera także inozytol, znany jako "witamina B8" który zapobiega siwieniu. Inozytol ma też pozytywny wpływ na wydalanie z organizmu cholesterolu.

Badania uczonych z USA udowodniły, że częste jedzenie wiśni może obniżyć poziom złego cholesterolu LDL we krwi i może wpłynąć na zmniejszenie ilość tłuszczu brzusznego. Tego tłuszczu, który jest przyczyną chorób układu sercowo-naczyniowego i bardzo często pojawia się u osób wykonujących pracę siedzącą oraz u mężczyzn.

Obecność w miąższu wiśni kumaryn – szczególnych substancji obniżających krzepliwość krwi – stwarza z tego owocu niezastąpiony komponent w diecie chorych po zatorze, zawale albo udarze. Przy regularnym jedzeniu wiśni zmniejszają się bóle w klatce piersiowej i wyrównuje pracę serca. Kumaryna dostarczana organizmowi wraz z tłuszczami lub alkoholem lepiej się wchłania i rozchodzi w organizmie. Może dlatego jest tak wielu miłośników wiśniówki, bo kumaryna działa uspokajająco, rozkurczowo na mięśnie gładkie, przeciwbólowo i przeciwobrzękowo. Uznano, że może być stosowana w leczeniu nerwic wegetatywnych z objawami skurczu (w 100 cm sześciennych miąższu wiśni znajduje się 2-4 mg kumaryny).
Co ciekawe kumaryna hamuje rozwój wszystkich bakterii, wirusów (w tym HIV) oraz grzybów. Działa zabójczo na pierwotniaki i roztocze. Wszyscy, którzy obawiają się candidozy powinni regularnie jeść wiśnie lub pić sok. Ponieważ kumaryny działają też jak roślinne pestycydy, to wiśnie mogą się rozwijać swobodniej niż inne krzewy i są mniej narażone na ataki pasożytów.

Wiśnie zmniejszają stan zapalny w organizmie, co może pomóc wyeliminować migreny. Mają w sobie związki wykazyjące podobne właściwości, jak Aspiryna i Ibuprofen.

Wiśnie kryją w swoim miąższu dużo antyoksydantów – antocyjanów. Antocyjany mają wpływ na elastyczność i przepuszczalność naczyń włosowatych, a zwłaszcza tych w tęczówce. Przyspieszają proces regeneracji barwnika wzrokowego – rodopsyny niezbędnej do rejestracji światła padającego na siatkówkę (a więc mają znaczący udział w regeneracji wzroku osób pracujących w złym oświetleniu). W 100 centymetrach sześciennych miąższu mają 250-600 mg antocyjanów.

Są bogate w dwa ważne flawonoidy – isoqueritrin i queritrin, które działają jak przeciwutleniacze i eliminują efekty uboczne stresu oksydacyjnego oraz spowalniają proces starzenia.
Queritrin zwalcza też komórki nowotworowe. Wiśnie zawierają także kwas elagowy, który należy do związków antynowotworowych. Niektórzy badacze twierdzą, że kwas elagowy może okazać się najbardziej skutecznym sposobem na zapobieganie nowotworom. Również skutecznie ogranicza występowanie wszystkich rodzajów raka obecny w wiśniach alkohol perillylowy, hamuje on wzrost komórek nowotworowych poprzez pozbawienie ich białek potrzebnych do wzrostu.

Zwiększenie ilości bogatych w antyoksydanty wiśni w diecie pomaga obniżyć ryzyko syndromu metabolicznego i chorób sercowo-naczyniowych. Syndrom metaboliczny, nazywany cichym zabójcą i chorobą XXI wieku, to zespół zaburzeń związanych między innymi z odpowiedzią organizmu na insulinę. Jest pochodną dzisiejszego trybu życia 30, 40 - latków. Ludzie z syndromem metabolicznym mają nadwagę (tłuszcz gromadzi się w okolicach brzucha), wysoki poziom triglicerydów, niski poziom dobrego cholesterolu, wysokie ciśnienie i wysoki poziom cukru we krwi. Prowadzi to do zwiększenia ryzyka chorób serca, zawału i cukrzycy typu 2. Naukowcy wykazali, że wzbogacenie diety w wiśnie znacząco obniża poziom cholesterolu, triglicerydów, insuliny i glukozy we krwi. Wysokie poziomy tych związków są wskaźnikiem syndromu metabolicznego.

Jednym z najcenniejszych składników zawartych w wiśniach jest melatonina, odpowiedzialna za regulację dobowego rytmu organizmu. Jedzenie wiśni – a szczególnie picie naturalnego soku wiśniowego – jest więc znakomitą receptą na bezsenność oraz trudności z zasypianiem o różnym podłożu. Melatonina to także istotny antyoksydant nie tylko o działaniu antynowotworowym, ale również przeciwstarzeniowym. Spowalnia proces wiotczenia skóry oraz rozwój procesów demencyjnych związanych z podeszłym wiekiem.

Stwierdzono także, że picie szklanki soku przed i po treningu zapobiega bólom mięśni (popularnym zakwasom).

Wiśnie i sok wiśniowy są korzystne dla naszego przewodu pokarmowego, żołądka, wątroby i trzustki. Kwasy owocowe, w które wiśnie są szczególnie zasobne doskonale wspomagają oczyszczanie naszego organizmu z substancji szkodliwych i niepożądanych i pobudzają przemianę materii. Pektyny ułatwiają wiązanie i wydalanie toksyn, a także obniżają poziom cholesterolu. Wiśnie mają także działanie przeciwbakteryjne, dezynfekują przewód pokarmowy i pobudzają wydzielanie soków trawiennych, przyspieszając tym samym trawienie. Jeden kilogram wiśni albo litr soku z wiśni wypijany codziennie likwiduje zaparcia i atonię jelit. Wiśnie zawierają dużo alkalii (1%), co powoduje, że są one świetnym „odchudzaczem”. Potrafią w dość krótkim czasie złagodzić skutki naszych grzechów jedzeniowych.

Pomagają także w zapaleniu stawów. Duża dawka antyoksydantów obniża poziom tlenku azotu - związku związanego z chorobą zwyrodnieniową stawów i reumatoidalnym zapaleniem stawów. Osoby, które piły cierpki sok z wiśni dwa razy dziennie przez trzy tygodnie miały znacznie zmniejszoną ilość markerów stanu zapalnego. Obsewowano także 20-procentową redukcję bólu.

Wyjątkowe zalety odkryto także w liściach, ogonkach i korze wiśniowych drzew. Napar z suszonych kwiatów wiśni jest od dawna ceniony w medycynie ludowej. Stosuje się go jako środek napotny w zapaleniu płuc oraz wspomagająco przy leczeniu zapalenia spojówek. Trzeba zanurzyć waciki w letnim płynie i położyć je na powiekach kilka razy dziennie na 10 minut. Kwiaty wiśni zaparzone z mniszkiem lekarskim, perzem, miętą i dziurawcem poprawiają przemianę materii, pomagają regulować poziom cukru we krwi i usuwają toksyny z organizmu. Ogonki czereśni i wiśni mają mnóstwo garbników, olejków lotnych, kwasów organicznych i taniny. Dzięki tym substancjom wywar z ogonków jest naturalnym środkiem odchudzającym i przeciwdziała obrzękom. Z drewna i kory drzewa wiśniowego, po wysuszeniu i sproszkowaniu, parzy się herbatki uspokajające i nasenne. A odwar z młodych gałązek drzewa wiśniowego - popijany w ciągu dnia i dodany do kąpieli - pomaga łagodzić bóle reumatyczne.

Przeciwskazania

Spożywanie wiśni nie jest zalecane przy zapaleniu żołądka (nadkwaśności), chorobie wrzodowej żołądka, osłabieniu trzustki, przewlekłych chorobach płuc, słabych jelitach.
Przy otyłości i cukrzycy trzeba ograniczyć spożycie wiśni.
W świeżych pestkach wiśni znajduje się dużo amigdaliny, która pod wpływem bakterii gnilnych w jelitach ulega rozkładowi. W tym procesie wytwarza się szkodliwy kwas pruski (cyjanowodór) odpowiedzialny za migrenowe bóle głowy i zatrucie. Jego szkodliwa działanie zmniejsza wysoka temperatura (np. gotowanie). Dlatego nalewki i likiery sporządzać z wydrylowanych owoców.
Kwasy zawarte w miąższu owoców i soku mogą uszkodzić szkliwo zębów, dlatego po spożyciu wiśni lepiej wypłukać zęby wodą.

Tego nie rób

Jeśli cierpisz na dolegliwości układu pokarmowego, np. zespół nadwrażliwego jelita, nie powinnaś jeść czereśni surowych, tylko lekko obgotowane. Dzięki temu są lżej strawne, a zachowują większość cennych substancji odżywczych.
Czereśni i wiśni nie należy popijać zimną wodą, bo może to spowodować biegunkę.
Nie jedz też owoców bezpośrednio przed mięsnym posiłkiem, ponieważ utrudnią trawienie zawartego w mięsie białka.

Jak spożywać wiśnie?

Oczywiście można jeść surowe. Wiśnie nadają się także na przetwory: soki, kompoty, konfitury, dżemy, wino, nalewki czy likiery. W formie przetworów zachowują swoje lecznicze właściwości. Przed włożeniem owoców do słoika powinniśmy usunąć pestki, bo zawierają związki cyjanowe (np. trujący kwas pruski), które mogą powodować migreny.
Wiśnie świetnie sprawdzają się jako dodatek do wypieków, sos do lodów czy zupy owocowe. Dodatek kilku wiśni do pieczenia lub smażenia mięsa, nie tylko poprawia jego smak, ale kruszy i przyspiesza obróbkę termiczną.

Można je mrozić i suszyć (puffing - suszone nowoczesną metodą próżniową) a ich wartość odżywcza jest porównywalna ze świeżymi owocami.

Liście i młode gałązki wiśni są pomocne podczas kiszenia grzybów, ogórków i pomidorów.

A oto moje propozycje dań z wiśniami: (klikając na tytuł dania przejdziesz do przepisu)

Zapiekane wiśnie i jabłka z kruszonką z amarantusa i migdałów.

Deser biszkoptowy z dynią i suszoną wiśnią.

Bezglutenowa granola z orzechami, suszoną wiśnią i karmelizowanymi jabłkami.

Sernik stracciatella z wiśniami.

Śniadanie: pudding chia z wiśniami.

Bezglutenowa szarlotka jaglana z wiśniami.

Sałatka z gryką, figami i jabłkiem.

Rolada matcha z wiśniami.

Dżem z wiśni i jabłek.