Kuchnia Bezglutenowa Margaret: Dlaczego warto jeść borówki i jagody? Why should we eat blueberries?

This article will be in Polish only, at the bottom of the article there are links to a similar topic (theme) in English.
Ten artykuł powstał z kompilacji tekstów/wiadomości znalezionych w Internecie.

Jagoda (borówka czarna) to roślina wieloletnia z rodziny wrzosowatych. Ma wiele nazw zwyczajowych, m.in. jagoda, czarna jagoda, ciemna jagoda, leśna jagoda, modra jagoda, czernica. Jest szeroko rozprzestrzeniona w Azji, Europie i Ameryce Północnej na obszarach o klimacie umiarkowanym i arktycznym. W Polsce jest pospolita, zarówno na nizinach, jak i w górach.

75-85% to woda, reszta bardzo zależy od podłoża gdzie rosną jagody i od słońca. Zawierają wapń, fosfor, żelazo, magnez, selen, cynk, mangan, miedź i witaminy : C, A, B1, B2, E, K, PP. Poza witaminami i minerałami cennym składnikiem owoców są również antocyjany, pektyny i garbniki.

Są doskonałym źródłem przeciwutleniaczy (antyoksydantów). Obecny w jagodach fioletowy antocyjanowy barwnik – mirtylina chroni komórki przed destrukcyjnym działaniem wolnych rodników, obniża poziom cholesterolu a nawet chroni przed rakiem . Antocyjany wzmacniają naczynia krwionośne, hamują agregację płytek krwi, co przekłada się na sprawniejsze funkcjonowanie układu krążenia. Zwiększają elastyczność naczyń, zapobiegając tym samym przed niewydolnością żylną, zapaleniem żył głębokich a nawet groźnym dla życia zatorem. Wraz z żelazem biorą również udział w produkcji czerwonych ciałek krwi, dzięki temu skutecznie przeciwdziałają anemii.

Antyutleniacze i błonnik zapobiegają miażdżycy. Antocyjany zabezpieczają przed utlenianiem cholesterolu LDL („złego cholesterolu”), który jest jednym z czynników uszkadzających ściany naczyń krwionośnych. A dzięki błonnikowi spora część cholesterolu jest usuwana z przewodu pokarmowego, zanim przeniknie do układu krwionośnego. Ponadto zawarte w jagodach substancje wzmacniają naczynia włosowate, czyniąc je nieprzepuszczalnymi dla cholesterolu.

Mają działanie anti-aging. Obfitują w polifenole, które zwalczają wolne rodniki i tym samym hamują procesy starzenia. Poza tym stymulują naturalną produkcję kolagenu w skórze, przez co zachowuje ona dłużej elastyczność i jędrność.

Zawarte w jagodach substancje przeciwdziałają namnażaniu się bakterii i wirusów, dzięki czemu rośliny te działają bakteriobójczo i przeciwgrzybicznie.

Zapobiegają infekcjom układu moczowego. Zawierają substancję, która uniemożliwia bakteriom przyleganie do błon śluzowych pęcherza i cewki moczowej. Chroni ona również przed zakażeniem wywołanym pałeczką okrężnicy (Escherichia coli).

Poprawiają wzrok a nawet zapobiegają jego pogorszeniu w przypadku takich chorób jak jaskra i katarakta. Antocyjany obecne w jagodach poprawiają również widzenie w ciemności. Przyspieszają regenerację rodopsyny, barwnika obecnego w siatkówce oka, odpowiedzialnego za widzenie po zmroku i przy niskim natężeniu światła.

Leczą biegunkę i zatrucia pokarmowe. Zawarte w jagodach garbniki uszczelniają błony śluzowe żołądka i neutralizują szkodliwe produkty przemiany materii. Świeże jagody i świeży sok działają przeczyszczająco a suszone przeciwbiegunkowo. Liście jagód posiadają także właściwości przeciwbiegunkowe i bakteriobójcze i to jeszcze większe niż owoce.

Niszczą pasożyty jelitowe u dzieci. W czasie kuracji garbniki działają porażająco na owsiki i glisty. Świeże owoce należy podawać dziecku 4 razy dziennie w równych odstępach czasu, od 1/2 do 2 szklanek, pierwszą porcję na czczo.

Odtruwają, sok z jagód wiąże toksyny bakteryjne i sole metali ciężkich.

Dla cukrzyków bardzo cennym składnikiem jagód są glikozydy – wakcynina i glikokinina, które działają podobnie jak insulina - obniżają poziom glukozy we krwi. Również chrom pomaga regulować poziom cukru we krwi.

Borówka wysoka często nazywana borówką amerykańską to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, ale rozprzestrzeniła się w naturalnym środowisku także w Japonii, Nowej Zelandii i w niektórych rejonach Europy (Wielka Brytania, Holandia). W wielu krajach, również w Polsce, jest uprawiana.

Borówki to nie tylko witaminy! Zawierają antocyjany, które tworzą naturalny filtr słoneczny, pochłaniając szkodliwe promienie UV. Dlatego powinny je jadać osoby, które długo przebywają na słońcu.

Zawarte w borówkach antyoksydanty mają działanie przeciwnowotworowe, wzmacniają odporność i pomagają w walce z bakteriami. Do tego w 100 g borówek jest taka ilość przeciwutleniaczy, jaką mają pięć razy większe porcje innych owoców i warzyw. Spośród 40 owoców i warzyw uznawanych za naturalne źródła przeciwutleniaczy najwięcej ma ich borówka amerykańska. Wolne rodniki to nieprawidłowo zbudowane atomy tlenu, będące ubocznym produktem przemiany materii. Niszczą wszystko, co spotkają na swojej drodze. Utleniając cholesterol, przyczyniają się do rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych, która może prowadzić do zawału serca lub udaru mózgu. Mogą też zakłócać mikrokrążenie w gałce ocznej, a tym samym wywoływać zaćmę i zaburzenia w siatkówce oka. Trafiając do jądra komórkowego, wolne rodniki uszkadzają DNA i powodują zagrożenie chorobą nowotworową. Są także odpowiedzialne za wiotczenie skóry i powstawanie zmarszczek.

Zawarte w borówkach amerykańskich fitoestrogeny, czyli hormony roślinne, blokują skutecznie działanie enzymów przyczyniających się do powstawania tzw. nowotworów hormonozależnych (np. niektórych nowotworów piersi, tarczycy czy wątroby), zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Podobne, antynowotworowe właściwości mają też obecne w borówkach dwa kwasy - foliowy i egalowy. Ten pierwszy wspomaga ochronę organizmu przed rakiem macicy, a w czasie ciąży umożliwia prawidłowy rozwój płodu w łonie matki. Kwas egalowy natomiast przeciwdziała rozwojowi nowotworów płuc, przełyku oraz krtani.

Borówka amerykańska spowalnia rozwój marskości wątroby oraz związane z nim zmiany w strukturze i pracy tego narządu.

Borówki poprawiają pracę mózgu, wzmacniają pamięć i zmniejszają ryzyko alzheimera. To przede wszystkim (ale nie tylko) zasługa przeciwutleniaczy, które m.in. zwiększają przepływ krwi i tlenu do mózgu.

Obniżają poziom cholesterolu we krwi, jak również wzmacniają serce i układ krwionośny. To zasługa dużej zawartości innego cennego składnika - resweratrolu.

Ponadto te niewielkie owoce są niezwykle bogate w witaminę C, która wzmacnia naszą odporność. Z kolei zawarty w nich kwas foliowy i niacyna zapobiegają infekcjom i pomagają je leczyć.

Pomagają na ból głowy i zmniejszają objawy migreny. To zasługa zawartego w nich kwasu salicylowego, który jest naturalnym odpowiednikiem aspiryny (m.in. rozrzedza krew).

Znajdujące się w borówkach katechiny przyspieszają metabolizm i zmniejszają apetyt, przez co wspomagają odchudzanie. Są niskokaloryczne. 100 g borówek to 80 kcal. Borówki mogą być idealną przekąską dla osób, które dbają o linię.

Borówki znalazły szerokie zastosowanie w kosmetyce. Składniki zawarte w borówkach przyczyniają się do: poprawy stanu skóry, wzrostu elastyczności skóry, wygładzenia warstwy rogowej naskórka oraz ułatwienia wprowadzenia składników czynnych.
Wykazują działanie nawilżające, zmiękczające i wygładzające skórę – możliwe jest to dzięki obecności witamin, pektyny, aminokwasów oraz organicznych kwasów owocowych. Kwasy owocowe zapobiegają pogrubieniu rogowej warstwy naskórka, co ma wpływ na zmiany trądzikowe. Dzięki temu wygląd skóry ulega polepszeniu. Witaminy A i C rozjaśniają skórę i zapobiegają powstaniu piegów.
Składniki przeciwutleniające usuwają nadmiar wolnych rodników, co przyczynia się do poprawy wyglądu skóry. Natomiast alfa-hydroksykwasy, witamina PP, beta-karoten i witamina C mają zbawienny wpływ na skórę, która była wystawiona na wieloletnie działanie promieni słonecznych. Działanie tych składników powoduje: zwolnienie procesów starzenia się skóry, zmniejszenie ryzyka raka skóry oraz regenerację skóry.
Ponadto składniki zawarte w borówkach powodują obkurczenie się uszkodzonych warstw komórek skóry i błon śluzowych, dzięki czemu przeciwdziałają powstawaniu stanów zapalnych skóry.

Jakie kupować jagody i borówki?

Nie kupuj i nie zrywaj nieświeżych owoców, które charakteryzują się tym, że są miękkie i zwiotczałe.
Kupuj tylko jędrne, twarde i soczyste owoce o jednorodnej barwie.

UWAGA. Pewne odmiany jagód mogą być trujące, ale nie dotyczy to leśnych jagód. Jednak należy pamiętać, że na leśnych owocach mogą osiadać, niewidoczne dla ludzkiego oka, jaja tasiemca pochodzące z odchodów leśnych zwierząt. Od kilku lat mówi się dużo o chorych lisach, które roznoszą groźną chorobę po ściółce leśnej, w tym np. po poziomkach czy jagodach. Bąblownica może zaatakować wątrobę, płuca lub mózg. Bąblownica przebiega bezobjawowo a gdy już zostanie rozpoznana często jest za późno na leczenie. Objawy ze strony wątroby lub innych zajętych przez bąblowce narządów mogą wystąpić nawet po 15 latach.
Aby ograniczyć ryzyko ewentualnego zakażenia i w pełni cieszyć się smakiem czarnych jagód należy wszystkie leśne przysmaki dokładnie myć przed spożyciem!

Jak spożywać jagody i borówki?

Walory smakowe i wysoka wartość odżywcza jagód kwalifikują je zarówno do spożywania na surowo w postaci naturalnej, jak do sporządzania z nich potraw i przetworów. Jagodami i borówkami nadziewa się pierogi, gofry, naleśniki, racuszki, ciasta drożdżowe. Sporządza się soki, kompoty, konfitury i dżemy. Dżemy, konfitury i galaretki jagodowe można długo przechowywać, ponieważ zawierają naturalny kwas benzoesowy i cytrynowy zapobiegające rozwojowi bakterii. Borówkami i jagodami można ozdabiać desery, a także używać ich jako składnik sałatek oraz musów owocowych. Sok z jagód bywa używany do barwienia win.
Można też zamrozić surowe owoce, zwłaszcza borówki amerykańskie. Są odporne na niską temperaturę i po rozmrożeniu nie tracą nic ze swego smaku i wyglądu.
Napary z suszonych owoców borówki i jagód działają uspokajająco i przeciwbólowo, a syropy leczą kaszel i infekcje układu oddechowego.

Uwaga, borówki mogą wywoływać reakcje alergiczne. Uczulenie na jagody objawia się zwykle opuchlizną (warg i powiek) i swędzącą wysypką.

A oto moje propozycje dań z jagodami i borówkami: (klikając na tytuł dania przejdziesz do przepisu)

Deser owocowy z serkiem i amarantusem.

Tarta z kremem bazyliowym i owocami lata.

Tarta z jagodami.

Tapioka na mleku kokosowym z owocami lasu.

Bezglutenowe ciasto z budyniem, malinami i owocami lasu.

Owocowy puchar.

Zupa owocowa z malinami i jagodami.

Sernik jagodowy.

Szybkie serniczki limonkowe z jagodami bez pieczenia.

Deser - brzoskwinie z kremem serowo - owocowym.

Owocowo serowe mini tarty bez pieczenia.

Brownie z borówkowym musem.