Tajemnicze białko - zonulina.

Zonulina jest białkiem, które moduluje przepuszczalność ścisłych połączeń pomiędzy komórkami w ściance przewodu pokarmowego. Została odkryta w 2000 przez doktora Alessio Fasano i jego zespół z Uniwersytetu Maryland. Zonulina jest endogenną proteazą (białkiem), która aktywuje docelowy receptor w sposób podobny do toksyny ZOT (Zonula Occludens Toxin) produkowanej przez przecinkowca cholery.


Wysokie stężenie zonuliny prowadzi do  zaburzenia funkcji bariery jelitowej, przez co do organizmu przedostają się antygeny zaangażowane  w powstawanie i rozwój celiakii oraz pokrewnych zaburzeń autoimmunologicznych. Stwierdzono, że podwyższony poziom zonuliny występuje nie tylko u osób z chorobą trzewną (celiakia), ale także u osób mających cukrzycę typu 1 oraz stwardnienie rozsiane.
W przypadku wzrostu poziomu zonuliny dochodzi do rozluźnienia struktury jelita, skutkującego „przeciekającym jelitem”.  Gliadyny (glikoproteiny obecne w pszenicy) aktywują jelitowe receptory zonuliny niezależnie od genetycznych predyspozycji do wzmożonej  reakcji autoimmunologicznej (zarówno u osób zdrowych jak i chorych) co prowadzi do zwiększenia przepuszczalności jelitowej dla makrocząsteczek. Podobny efekt wywołują białka żyta i jęczmienia. 
U osób chorujących na celiakię jelita wykazują zwiększoną tendencję do przepuszczania różnych składników pożywienia, zwłaszcza gdy spożywają oni produkty zawierające gluten. Pożywienie dostarczające organizmowi gliadyny może powodować przeciekanie (zwiększone przepuszczanie substancji przez jelita) do organizmu substancji zagrażających zdrowiu i życiu, co nie zdarza się u osób zdrowych. Przypadłość ta jest dziedziczona.

Przeciekanie jelita zostało uznane za przyczynę, a nie skutek rozwoju chorób autoimmunologicznych, bowiem wraz ze zwiększoną przepuszczalnością wzrasta prawdopodobieństwo przedostania się do organizmu substancji szkodliwych dla zdrowia.